Hợp đồng tương lai là gì? Hợp đồng tương lai là công cụ tài chính phái sinh duy nhất được niêm yết tại thị trường giao dịch tập trung. Vậy hợp đồng lai mang đặc điểm như thế nào? Nó hoạt động ra sao? Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây nhé!

Khái niệm hợp đồng tương lai

Hợp đồng tương lai ( Futures contract) là một thỏa thuận mua/ bán với một mức giá xác định giữa người mua và người bán về một loại tài sản cở(hàng hoá,cổ phiếu, trái phiếu…) tại một thời điểm xác định trong tương lai . Chức năng kinh tế cơ bản của hợp đồng tương lai là cung cấp một cơ hội cho những người tham gia thị trường để phòng ngừa rủi ro về những biến động giá bất lợi và là công cụ cho các nhà đầu cơ.

Một số đặc điểm của hợp đồng tương lai

Tính niêm yết

Khác với hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai được niêm yết và giao dịch trên thị trường giao dịch tập trung. Cũng chính vì thế mà loại hợp đồng này được quy định về giá trị, khối lượng điều khoản và tính thanh khoản

Tính chuẩn hoá

Là loại hợp đồng duy nhất thực hiện giao dịch và niêm yết ở sở giao dịch chứng khoán phái sinh nên các điều khoản trong hợp đồng tương lai đều đã được chuẩn hoá.

Tính thanh khoản

Tính thanh khoản là một đặc điểm dễ nhận thấy của hợp đồng tương lai, có nghĩa là nhà giao dịch biết rõ mình đang mua và bán gì, số lượng bao nhiêu, cũng như cách thức giao dịch của tài sản cơ sở đó trong tương lai.

Tính cam kết thực hiện nghĩa vụ trong tương lai

Hợp đồng tương lai quy định cụ thể, rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia. Đến thời gian đáo hạn của hợp đồng, bên bán có nghĩa vụ bàn giao số lượng tài sản đã bán cho bên mua và có quyền nhận được khoản tiền từ bên mua theo đúng thỏa thuận trong hợp đồng. Ngược lại, bên mua có quyền nhận được số lượng tài sản mà người bán bán đồng thời có nghĩa vụ trả tiền theo đúng thỏa thuận đã ký trong hợp đồng.

Hợp đồng tương lai hoạt động như thế nào?

Cơ chế hoạt động của hợp đồng tương lai rất giống với cơ chế của sàn giao dịch chứng khoán. Tuy nhiên, điều khiến hợp đồng tương lai hấp dẫn đối với các nhà đầu tư là họ có thể giao dịch mà không cần sở hữu hay nắm giữ tài sản bởi bản chất của hợp đồng tương lai là giao dịch dựa trên kỳ vọng về giá của các nhà giao dịch về việc có thể thực hiện các giao dịch. Do đó, khi một nhà giao dịch tin rằng khi thị trường giảm, họ sẽ có thể tự bảo vệ danh mục đầu tư của mình bằng cách bán khống các loại hợp đồng này và sau đó mua lại để cắt lỗ và chốt lời. Khi phòng ngừa rủi ro được bằng hợp đồng tương lai, sự tăng / giảm của danh mục đầu tư sẽ được bù đắp bởi sự tăng / giảm cuả hợp đồng tương lai.

Ưu, nhược điểm của hợp đồng tương lai

Ưu điểm

Phòng ngừa rủi ro

Hợp đồng tương lai cung cấp cho những người muốn quản lý rủi ro từ biến động giá cơ hội để chuyển rủi ro cho những người sẵn sàng chấp nhận rủi ro với hy vọng tăng liên tục lợi nhuận của họ , quá trình này được gọi là phòng ngừa rủi ro. Trên thực tế, phòng ngừa rủi ro được thực hiện bằng cách chiếm một vị trí ngược lại nhưng có giá trị ngang nhau để bù đắp rủi ro giá tồn tại trên thị trường giao ngay. Bằng cách này, người phòng ngừa rủi ro sẽ xác định được mức giá hoặc lãi suất có thể chấp nhận được và hạn chế hoặc thậm chí loại bỏ thiệt hại do biến động giá bất gây ra.

Tính thanh khoản cao

Hợp đồng tương lai được niêm yết và tiêu chuẩn hóa. Theo các điều khoản của hợp đồng, những người tham gia thị trường hợp đồng tương lai đều biết trước rõ ràng những gì họ có thể (hoặc sẽ) mua hoặc bán, vào thời điểm nào trong tương lai. Và vào thời điểm nào trong tương lai, giao dịch sẽ diễn ra như thế nào. Với tính nhất quán của sản phẩm, các nhà đầu tư tham gia thị trường có thể dễ dàng mở và đóng các vị thế khi cần thiết. Điều này làm cho thị trường hợp đồng tương lai có tính thanh khoản cao và làm cho hợp đồng tương lai trở thành một công cụ thuận tiện cho các nhà đầu tư sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau.

Đòn bẩy tài chính

Khi tham gia thị trường hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có thể thu được lợi nhuận đáng kể với số vốn đầu tư ban đầu rất nhỏ (so với đầu tư vào thị trường tài sản cơ sở). Nhà đầu tư muốn mua bán hợp đồng tương lai chỉ cần đáp ứng yêu cầu ký quỹ như một cam kết tài chính để đảm bảo thực hiện hợp đồng. Các nhà đầu tư thu lợi nhuận từ các vị thế tương lai của họ khi dự đoán của họ về biến động giá của tài sản cơ sở trở thành sự thật. Do hiệu ứng đòn bẩy của ký quỹ, lợi nhuận trên thị trường này thường cao hơn nhiều so với trên thị trường tài sản cơ sở.

Nhược điểm

Phòng ngừa rủi ro làm giảm tiềm năng gia tăng lợi nhuận

Với cách sử dụng hợp đồng tương lai để bảo vệ các vị thế trong tài sản cơ sở, nhà đầu tư có thể giảm thiệt hại hoặc tổn thất tiềm ẩn đối với vị thế cơ bản khi giá di chuyển trên thị trường theo hướng bất lợi. Kết quả này đạt được thông qua sự đối lập giữa vị thế của nhà đầu tư đối với tài sản cơ sở và vị thế tương lai, đồng thời cho phép lãi và lỗ từ hai vị thế này triệt tiêu lẫn nhau (và có thể hủy bỏ).

Tuy nhiên, do sự thanh lý (lãi và lỗ) giữa các vị thế đối lập vẫn tiếp diễn khi thị trường diễn biến theo chiều hướng có lợi, các nhà đầu tư sử dụng hợp đồng tương lai không thể tận dụng chuyển động thuận lợi này để tăng lợi nhuận. Đây là một hạn chế của việc bảo hiểm rủi ro với các hợp đồng tương lai.

Rủi ro về hiệu ứng đòn bẩy

Đòn bẩy tài chính là một trong những đặc điểm nổi bật khiến hợp đồng tương lai trở nên hấp dẫn đối với nhà đầu tư.Thế nhưng, chỉ khi những dự đoán (hoặc kỳ vọng) của người dùng hợp đồng tương lai về hướng chuyển động giá của tài sản cơ sở trở thành sự thật, thì hiệu ứng đòn bẩy mới thực sự có thể tạo ra lợi nhuận đáng kể. Nếu giá thị trường cơ bản của tài sản cơ sở không thay đổi như dự đoán theo hợp đồng tương lai ban đầu được giao dịch, thì khoản lỗ sẽ xảy ra và số tiền lỗ sẽ được tính theo tỉ lệ phần trăm do tác động đòn bẩy. Phần trăm “đầu tư ban đầu” sẽ cao hơn rất nhiều so với đầu tư vào thị trường giao ngay.

Yêu cầu ký quỹ bổ sung (call margin)

Cơ chế thanh toán của hợp đồng tương lai là thanh toán hàng ngày, lãi và lỗ do hợp đồng tương lai tạo ra được thực hiện hàng ngày và được phản ánh trong tài khoản ký quỹ của nhà đầu tư. Khi số tiền trong tài khoản ký quỹ của nhà đầu tư giảm xuống hoặc thấp hơn mức ký quỹ duy trì, nhà đầu tư phải lập tức thực hiện cuộc gọi ký quỹ. Điều này đòi hỏi nhà đầu tư phải có sự chuẩn bị nhất định về khả năng vốn khi tham gia thị trường kỳ hạn, vì nếu không bổ sung tiền ký quỹ kịp thời theo yêu cầu, vị thế của nhà đầu tư sẽ bị ảnh hưởng, và việc đầu tư vào thị trường hợp đồng tương lai sẽ bị đóng, dẫn đến thua lỗ và thiệt hại, thậm chí có thể làm cho các nhà đầu tư phá sản.

Các loại hợp đồng tương lai trên thị trường

Hợp đồng tương lai hàng hoá

Hàng hóa trong hợp đồng tương lai hàng hóa được chia thành các loại sau: nông sản, nguyên liệu thô, kim loại và năng lượng.

Nhóm nông nghiệp bao gồm các sản phẩm như gạo và lúa mì.
Nhóm nguyên liệu bao gồm: cao su, cà phê, …
Nhóm kim loại bao gồm: đồng, nhôm, …
Nhóm năng lượng là dầu thô, khí đốt tự nhiên ..

Hợp đồng tương lai tiền tệ

Loại hợp đồng này là công cụ để các nhà đầu tư thu lợi nhuận từ sự biến động của tỷ giá hối đoái. Các loại hàng hóa của hợp đồng tương lai tiền tệ là tiền tệ quốc gia. Có thể là USD, JPY, CHF, EUR…

Hợp đồng tương lai lãi suất

Đây một hợp đồng với công cụ tài chính cơ bản là lãi suất. Trong hợp đồng này, người mua và người bán sẽ quy định giá tài sản sinh lời trong tương lai. Hợp đồng này thường được sử dụng như một cách để hạn chế rủi ro khi lãi suất ngắn hạn có sự biến động.

Hợp đồng tương lai trái phiếu

Hợp đồng tương lai trái phiếu là loại hợp đồng với tài sản cơ sở là trái phiếu chính phủ, có kỳ hạn từ 1 năm trở lên

Hợp đồng tương lai chỉ số

Tài sản cơ sở của hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu là một chỉ số cổ phiếu cụ thể, thường sẽ là chỉ số chung của thị trường hoặc chỉ số của một nhóm cổ phiếu nhất định hay cổ phiếu ngành.

Hợp đồng tương lai cổ phiếu

Tài sản cơ sở của hợp đồng tương lai cổ phiếu là những cổ phiếu riêng lẻ đã được niêm yết và giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán và đáp ứng được những tiêu chuẩn nhất định mà quan trọng nhất đó là tính thanh khoản của cổ phiếu trên thị trường.

Kết luận

Bài viết trên đã cung cấp chi tiết những thông tin cần biết về hợp đồng tương lai, hy vọng sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về công cụ phái sinh này. Cảm ơn các bạn đã theo dõi!

Đầu Tư Gì là trang tin tức tài chính, với hơn 10 năm trong lĩnh vực này. Website chuyên cung cấp kiến thức về các kênh đầu tư tài chính HOT nhất hiện nay như hàng hóa phái sinh, chứng khoán, forex, tiền điện tử, bất động sản,… Cập nhật tin tức, phân tích tình hình kinh tế, tài chính, cơ hội đầu tư, tiền tệ, tỷ giá ngoại tệ cập nhật đầy đủ nhất tại Đầu tư gì.

CTCP Giao dịch Hàng hóa Đông Nam Á (SATC)